Dlaczego panele fotowoltaiczne ulegają zapłonowi? — ekspert wyjaśnia

Odnawialne źródła energii zdobywają coraz większą popularność w Polsce. Z najnowszych badań przeprowadzonych przez Opinia24 dla Euros Energy wynika, że ponad 90% Polaków popiera rozwój sektora energii odnawialnej, uznając go za priorytet dla naszego kraju. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się panele fotowoltaiczne, których instalacje na dachach domów stanowi coraz częstszy widok w Polskim krajobrazie. Jednak z rosnącą liczbą instalacji paneli słonecznych, rośnie też ilość ich awarii. W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej informacji o ich pożarach. Co stoi za tym palącym problemem? Jakie są przyczyny tych zapłonów i jak można im zapobiegać?

Palący problem

Według danych ARE fotowoltaika stanowi aż 55% instalacji OZE w Polsce a jej popularność zarówno wśród zawodowych czy niezależnych elektrowni, ale również prosumentów nie spada. Tylko w ramach konsumentów detalicznych ilość wprowadzonej do sieci OSD energii elektrycznej wzrosła r/r o 32,9% (dane na kwiecień 2023).  Liczne dofinansowania z budżetów Państwa, gmin i miast oraz rosnący boom na instalacje PV spowodowały napływ „fachowców” z innych branż. Niewykfalifikowane i nieposiadające odpowiednich uprawnień ekipy, z powodu dużego zapotrzebowania, szybko znalazły sobie miejsce w branży. Niestety, często ze złym skutkiem. Wiele instalacji kwalifikuje się do demontażu, a co gorsze, są przyczyną awarii I pożarów.

W ostatnim czasie zanotowano kilka alarmujących przypadków zapłonów paneli fotowoltaicznych. Na uwagę zasługują m.in. incydenty w Sosnowcu, Nowej Białej czy w Osieku, gdzie doszło do znaczących strat materialnych. Według doniesień prasowych najczęściej przyczyną pożarów były błędy popełnione podczas instalacji systemów bądź ich niewłaściwe utrzymanie.

Czy właściciele PV mają czego się obawiać?

Przypadki pożarów paneli fotowoltaicznych, mimo że rzadkie, są poważne. Najczęściej pożary te są spowodowane błędami instalacyjnymi, takimi jak niewłaściwe połączenia kabli, czy niewłaściwie dobrany sprzęt. Czasem może dojść do tak zwanej łukowizny — gwałtownego wyładowania energii elektrycznej, które jest potencjalnym źródłem ognia.

Najważniejszym elementem instalacji elektrycznej jest oryginalne złącze MC4, przez które przechodzi cała wyprodukowana energia. Jego przygotowanie do montażu dedykowanymi narzędziami gwarantuje bezpieczeństwo – wyjaśnia Michał Znój, Koordynator Działu Realizacji Instalacji Fotowoltaicznych w Euros Energy. Nie prawdą jest, że złączki różnych producentów są kompatybilne. Łączenie elementów różnych producentów jest jednoznaczne z utratą gwarancji, wiąże się ze stratami energii i w znacznym stopniu przyczynia się do wystąpienia pożaru – wyjaśnia ekspert.

Również sąsiedzi domów z zainstalowaną fotowoltaiką mogą się obawiać pożaru i przejścia ognia na ich dobytek. Należy jednak pamiętać, aby nie panikować, gdyż aktualnie liczba pożarów wynikających z wadliwych instalacji paneli słonecznych jest zdecydowanie niższa, niż zapłonów powodowanych innymi przyczynami. Właściwe przestrzeganie zasad bezpieczeństwa może zminimalizować ryzyko.

Jak się uchronić przed pożarem?

Istnieją pewne zasady, które mogą zapobiegać pożarom paneli fotowoltaicznych. Przede wszystkim ważna jest właściwa instalacja, która powinna być przeprowadzona przez doświadczonego i certyfikowanego instalatora.

Instalacja PV to mała elektrownia, zaprojektowana i budowana na kilka dekad. Sprzęt i użyte komponenty montażowe muszą wytrzymać zmienne warunki atmosferyczne panujące w Polsce (mroźne zimy, gorące lato oraz coraz częściej występujące wiosną bądź jesienią wichury). Stosowanie oryginalnych i certyfikowanych podzespołów gwarantuje niezawodność i bezpieczeństwo działania — wyjaśnia Michał Znój, Koordynator Działu Realizacji Instalacji Fotowoltaicznych w Euros Energy. Jednak nawet najlepszej jakości sprzęt i komponenty nie zastąpią wykwalifikowanej ekipy montażowej. To tak jakby wsadzić operatora koparki do bolidu Formuły 1 – podkreśla.

Właściciel paneli powinien regularnie kontrolować stan instalacji, a także zwracać uwagę na wszelkie anomalie w jej pracy. Utrzymanie czystości paneli, poprzez usunięcie liści czy innych zanieczyszczeń, które mogą utrudniać przepływ powietrza i prowadzić do przegrzewania, to również klucz do bezpiecznej eksploatacji. Są to czynności, które można wykonać samodzielnie. Natomiast sprawdzenie instalacji po stronie elektrycznej, izolacji przewodów, stanu technicznego konstrukcji i jej mocowania wymaga już wykwalifikowanej osoby. Takie czynności zaleca się wykonać przynajmniej raz w roku.

Wraz z rozwojem fotowoltaika rośnie technologia pozwalającą na wzrost jej bezpieczeństwa i kontroli. Warto wiedzieć, że nowoczesne systemy posiadają rozwiązania smart w zakresie kontroli działania instalacji (peak shaving).

Nie można zapominać o właściwej ochronie przeciwpożarowej — powinno się zainstalować odpowiednie czujniki dymu, a także urządzenia do szybkiego gaszenia pożaru. Ważne jest również edukowanie się na temat zasad bezpieczeństwa i zrozumienie, jak działa nasza instalacja.

Chociaż pożary paneli fotowoltaicznych są obecnie rzadkością, należy mieć na uwadze, że każde urządzenie elektryczne niesie ze sobą pewne ryzyko. Dlatego tak ważne jest odpowiednie przygotowanie i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Panele solarne są niezbędnym elementem transformacji energetycznej, minimalizacji użycia paliw kopalnianych, a dla konsumentów przede wszystkim szansą na obniżenie domowych rachunków z zyskiem dla środowiska.